واترمیست چیست و چه کاربردی دارد؟

از بدو شکل‌گیری تمدن انسانی، گسترش شهرها و به تبع آن توسعۀ تجارت و پدید آمدن صنایع مختلف و…، آتش‌سوزی یا حریق یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی بود که همواره جان و مال انسان‌ها را تهدید کرده است و آب اولین سلاح بشر برای رویارویی با این چالش در روش‌های گوناگون بوده است؛ روش‌هایی که گهگاه چندان هم مؤثر نبوده‌اند!

با پیشرفت روزافزون تکنولوژی، سیستمی فوق‌العاده کاربردی و بهینه به نام Watermist طراحی شده است که می‌تواند آتش را در نطفه سرکوب کرده و از بروز فاجعه جلوگیری کند. سیستم اطفا حریق واترمیست جایگزین محبوبی برای سیستم‎های اطفای حریق گازی نیز به شمار می‌رود؛ البته بسیار سالم‌تر!

Watermist چیست؟

Watermist، سیستم حفاظت در برابر آتش یا اطفا حریق است که با اسپری قطرات کوچک آب یا به بیان بهتر غبار آب، با قطری کمتر از ۱۰۰۰ میکرون با فشارهای متغیر از دهانۀ نازل، می‎تواند در کوتاه‌ترین زمان ممکن آتش را کنترل، سرکوب و خاموش کند.

این سیستم از طریق مکانیسم‌هایی نظیر کاهش بازخورد حرارتی به سطح سوخت، افزایش تضعیف شار حرارتی تابشی به سطح سوخت، کاهش غلظت اکسیژن و رقیق شدن هوا، هم شعله و هم گازهای اطراف را خنک و در درجۀ اول از گسترش حریق جلوگیری نموده و در مراحل بعد نسبت به خاموش کردن کامل آن اقدام می‌کند.

البته باید اشاره کرد که اثربخشی این سیستم به ویژگی‌های اسپری شامل توزیع اندازۀ قطرات، چگالی شار و دینامیک اسپری و همچنین عوامل محیطی نظیر اندازۀ آتش، شرایط تهویه و… بستگی دارد.

سیستم Watermist در چه مکان‌هایی کاربرد دارد؟

مانند سیستم‌های اطفا حریق واترمیست که نسل تکامل‌یافتۀ روش‌های کنترل و سرکوب آتش است، کاربرد و مکان‌هایی که این سیستم در آن مورداستفاده قرار می‌گیرد نیز تکامل یافته است.

از حفاظت از فضاهای ماشین‌آلات روی کشتی‌های سطح دریا در سال ۱۹۴۰ تا تونل‌ها و قطارها و هتل‌ها و اتاق‌های تجهیزات ضروری در مراکز هسته‌ای از سالیان گذشته تا امروز از Watermist برای محافظت از ایستگاه فضایی بین‌المللی در برابر حریق و حوادث احتمالی استفاده می‌شود. همۀ این‌ها را می‌توان سیر تکامل کاربرد‌های این سیستم به شمار آورد.

انواع سیستم‎های Watermist

سیستم‌ها معمولاً بر اساس فشار خود تعریف می‌شوند و با استفاده از استاندارد NFPA 750 می‌توان سیستم اطفا حریق واترمیست را به سه دستۀ فشار کم، فشار متوسط یا میانی و فشار قوی تقسیم‌بندی کرد.

سیستم‌های فشار کم با ۱۷۰ تا ۱۷۵ psi تقریباً با همان فشار اسپرینکلرها یا سیستم‌های اطفای آبی معمولی آب‌پاش کار می‌کند. سیستم‌های فشار میانی با ۱۷۵ تا ۵۰۰ psi و سیستم‌های فشار قوی با فشاری بیش از ۵۰۰ psi کار می‌کنند و آب تقریباً به مه تبدیل می‌شود. برای مثال سیستم‌هایی که از نازل‌های تک‌سیال استفاده می‌کنند، سیستم‌های فشار بالا هستند و قطرات آب کوچک‌تری نسبت به نمونه‌های کم‌فشارتر برای شار مه آب یا واترمیست تولید می‌کنند.

باید به این نکته نیز اشاره کرد که هرچه اندازۀ قطرۀ آب کوچک‌تر باشد، در خاموش‌کردن آتش داغ بهتر عمل می‌کند. قطره‌های بزرگ‌تر می‌توانند در آتش‌سوزی‌هایی با دمای پایین، بهتر و سریع‎تر عمل کنند. اما در کل سیستم Watermist با کدام فشار عملکرد بهتری ارائه می‌دهد؟

در پاسخ به این سوال باید به فشار قوی یا بالا اشاره کرد که ضمن نفوذ بهتر به داخل هیمنۀ آتش، پوشش برتر حجم محافظت‌شده و نرخ تبخیر بالا اثر بهتری در کنترل و سرکوب آتش خواهد داشت. همچنین باید به وزن کلی کمتر و مصرف آب کمتر نیز اشاره کرد.

مزایای سیستم Watermist نسبت به سیستم‌های گازی

سیستم اطفا حریق واترمیست نسبت به سیستم‌های گازی موجود در بازار مزایای متعددی دارد که می‌تواند بسیاری از مشتریان را نسبت به استفاده از آن ترغیب کند.

• غیر سمی

Watermist‌ برخلاف سیستم‌های گازی، از گازها و مواد خطرناک و سمی برای خاموش کردن حریق استفاده نمی‌کند. همین مورد و سازگاری بالا با محیط‌زیست می‌تواند برگ برندۀ بزرگی برای این سیستم باشد. از همین رو این سیستم برای بسیاری از کارفرمایانی که به سلامت محیط کار و کارگران خود اهمیت می‌دهند گزینه‌ای عالی به شمار می‌رود.

• قابلیت خنک کنندگی بالاتر

غبار آب قابلیت خنک‌کنندگی بسیار بالاتری را ارائه می‌دهد و همین عامل می‌تواند در کیفیت عملیات خاموش کردن آتش نسبت به سیستم‌های گازی، به طرز چشمگیری تفاوت ایجاد ‌کند.

• فعال سازی فوری

یکی از مهم‌ترین فاکتورهای سیستم‌های اطفا حریق، میزان سرعت در فعال سازی آن است؛ چراکه در هنگام حریق هر ثانیه اهمیت بسیاری دارد و هر لحظه می‌تواند میان کنترل آتش یا گسترش و بروز فاجعه تفاوت ایجاد کند.

• راندمان بالا در مهار انواع آتش سوزی

سرعت بالا در فعال سازی و به‌تبع آن افزایش کارایی و راندمان در مهار و کنترل حریق، یکی از بزرگ‌ترین مزیت‌های سیستم Watermist نسبت به نمونه‌های گازی است.

معایب سیستم Watermist نسبت به سیستم‌های گازی

باوجود مزایای بزرگ، این سیستم نسبت به سیستم‌های اطفا حریق گازی معایبی نیز دارد که آگاهی از این معایب برای انتخابی صحیح و آگاهانه بسیار موثر است.

• کارایی کمتر برای آتش‌های محافظ
• پیکربندی و لوله‌کشی بزرگ‌تر و پیچیده‌تر
• امکان ایجاد آسیب آب
• احتمال خاموش نشدن آتش‌های کوچک در محوطه‌ها
• نیاز به زمان بیشتر برای اطفا حریق

تفاوت‌ها و شباهت‌های بین نازل Watermist با سرهای اسپرینکلر

سرهای آب‌پاش در سیستم‌های اسپرینکلر و نازل‌ها در سیستم‌های Watermist به کار می‌روند؛ سیستم‌هایی که هردو برای اطفا حریق از آب استفاده می‌کنند و هر دو سیستم را می‌توان در عملیات تخلیه آب سیلابی یا خودکار، در حفاظت محلی یا منطقه‌ای و در سیستم های مرطوب، لوله خشک یا پیش عمل پیکربندی کرد. باوجود این شباهت‌ها، تفاوت‌هایی نیز میان این دو به چشم می‌خورد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تک یا منفرد بودن دهانۀ اسپرینکلرها و امکان تک یا چند دهانه بودن نازل و همچنین تأمین آب.
• سیستم‌های اسپرینکلر که از پمپ‌های گریز از مرکز استفاده می‌کنند توسط موتورهای دیزلی یا موتورهای الکتریکی هدایت می‌شوند.
• تأمین آب سیستم Watermist معمولاً توسط پمپ‌های جابه‌جایی مثبت تأمین می‌شود که با موتورهای الکتریکی مطابقت دارد.

آیا سیستم Watermist می‌تواند دود را از بین ببرد؟

تجربیات آزمایش‌های آتش‌سوزی انجام‌شده در تونل‌ها و راهروها و تأسیسات پاک‌کننده دود نشان داده‌اند که غبار آبی در شرایط مناسب، می‌تواند ذرات دوده را از دود پاک کند. کارایی این عملکرد به شدت به حرکت اسپری، چگالی شار مه، اندازۀ قطره‌های Watermist و ویژگی ذرات دود بستگی دارد؛ بنابراین، قابلیت شستشوی دود قابل‌تعمیم نیست و باید موردبهمورد ارزیابی شود.

سخن پایانی

امروزه با توسعۀ تجارت و لزوم ساخت مراکز و ساختمان‌های مختلف و تمرکز زیاد جمعیت در مجتمع‌های تجاری و اداری مختلف، بروز کوچک‌ترین اشتباهی می‌تواند به فاجعه‌ای انسانی منجر شود. از آنجا که نمی‌توان از خطاها و اشتباهات اجتناب کرد، وجود سیستمی بهینه و کاربردی اطفا حریق نظیر Watermist یکی از مواردی است که می‌تواند از وقوع آتش‌سوزی‌های گسترده و فاجعه‌بار جلوگیری کند.