آتش‌سوزی از حوادثی است که درصورت خارج شدن از کنترل، خسارات جانی و مالی جبران‌ناپذیری به دنبال دارد. چنانچه آتش‌سوزی رخ‌دهد، راه‌های مهار آن محدود به فعالیت آتش‌نشانان و سیستم‌های اطفا حریق است. اما می‌توان برای پیشگیری از وقوع آن تدابیری اندیشید. تعدادی از اقدامات پیشگیری از آتش سوزی مربوط به تأسیسات ضدحریق محل و تعدادی دیگر مربوط به رفتار ساکنین است. درواقع مجموعه‌ای از روش‌ها باید درکنار هم قرارگیرند تا پیشگیری از آتش سوزی محقق شود. در ادامه به این روش‌ها اشاره کرده و در مورد آن‌ها توضیح می‌دهیم.
اقدامات پیشگیری از آتش سوزی ساختمان
اقدامات بسیاری وجود دارد که در صورت اعمال خطر بروز آتش‌سوزی را به حداقل می‌رساند. این اقدامات به دو دسته تقسیم می‌شوند. یکی مربوط به تأسیسات ضدحریق و دیگری مربوط به اعمال خطرآفرینی است که ساکنان مرتکب می‌شوند.
تأسیسات پیشگیری از آتش سوزی
به تأسیسات پیشگیری از آتش سوزی، سیستم اعلام حریق گفته می‌شود. چنین سیستم‌هایی براساس طراحی و نوع آن‌ها می‌توانند عوامل خطرساز را تشخیص دهند. برخی از سیستم‌های اعلام حریق نسبت به گازهای محیط حساس هستند، یعنی در صورت تشخیص مقادیر بالایی از گازهای آتش‌‌زا، حریق اعلام می‌کنند. گونه ی دیگری نیز وجود دارد که حرارت محیط و سرعت تغیر حرارت را مبنا قرار می‌دهند. دسته‌ی دیگری نیز وجود دارد که تنها قادر به تشخیص شعله هستند. طبیعی است که دو مورد اول پیش از رخ دادن حریق اخطار به وجود عوامل خطرزا می‌کنند و مطمئن‌تر هستند.
این سیستم‌ها ممکن است در فاز طراحی و ساخت بنا درنظر گرفته‌شوند، اما اگر ساختمان مورد نظر این سیستم را نداشته باشد، ساکنان می‌توانند خود نسبت به نصب آن اقدام کنند.
نکات ایمنی پیش گیری از آتش سوزی
حتی با وجود سیستم اعلان حریق بهتر است اجازه ندهیم وسایل خطر فراهم باشد. در این بخش به نکاتی اشاره خواهیم کرد که افراد باید آن را رعایت کنند.
نکات ایمنی پیشگیری از آتش‌سوزی در خانه
ایمنی در آشپزخانه
هرگز خانه را بدون اطمینان از خاموش بودن اجاق‌گاز و لوازم برقی ترک نکنید. پارچه و دستگیره را در کنار اجاق روشن نگذارید و درصورت داغ شدن لوازم برقی آن‌ها را خاموش کنید. برروی سطوح آشپزخانه چربی باقی نگذارید، چربی‌ها یکی از مواد اشتعال‌زا هستند که در صورت بی‌‌احتیاطی باعث بروز آتشی گسترده خواهند شد.
مراقب کودکان باشید
حتماً توجه داشته باشید که کودکان آموزش‌های لازم را در مورد ایمنی و استفاده از وسایلی مانند کبریت ببینند. کودکان عموماً کنجکاو هستند و بازی با کبریت برای آن‌ها عواقب خطرناکی به همراه خواهد داشت.
سیگار کشیدن در رختخواب ممنوع
از سیگار کشیدن در رختخواب بپرهیزید. ریختن خاکستر سیگار امری است اجتناب ناپذیر و ملحفه را به راحتی مشتعل می‌کند. همچنین از خاموشی کامل سیگار مطمئن شوید و آن را همراه زباله‌های دیگر در یک سطل نیاندازید. به طور کلی زباله‌هایی مثل خاکستر، زغال و سیگار را از سایر زباله‌ها جداکرده و در یک ظرف فلزی بیاندازید.
محل قرارگیری وسایل گرمازا
بخاری‌ها را به فاصله حداقل یک متری از پرده قرار دهید، چراکه داغ شدن پارچه می‌تواند از دلایل بروز آتش‌سوزی باشد. به طور کلی، شمع، عود و هر نوع شعله‌زای دیگر باید با فاصله حداقل ۳۰ سانتی از پرده، کتابخانه و سایر وسایل آتش‌گیر قرارگیرد. برای بخاری و وسایل گرمایش این فاصله ۱ متر به بالا است. این موضوع خشک کردن لباس برروی بخاری را نیز شامل می‌شود.
بررسی دوره‌ای دودکش‌ها
آب‌گرم‌کن و بخاری‌ها برای عملکرد صحیح و ایمن نیاز به راه خروج مناسب دارند. خوب است به صورت دوره‌ای دودکش‌ها بررسی شوند تا از عدم بازگشت گازها به داخل مطمئن شوید.
بررسی سیم‌کشی ساختمان
سیم‌کشی معیوب باعث بسیاری از آتش‌سوزی‌ها می‌شود. سیم‌کشی‌ها بعد از مدت طولانی ممکن اس دچار نقص و ساییدگی شوند. بنابراین خوب است تا بعد از گذشت چند سال از استفاده، سیستم برقی ساختمان بررسی شده و در صورت نیاز تعویض شود.
همیشه در خانه کپسول آتش‌نشانی داشته باشید
کپسول آتش‌نشانی تنها وسیله‌ای است که بدون دانش خاص همه افراد می‌توانند از آن استفاده کنند. خوب است در منزل یک کپسول برای مواقع ضروری داشته باشید. این مورد محدود به منزل نیست و در هر محلی باید وجود داشته باشد.
نکات ایمنی پیشگیری از آتش‌سوزی در محل‌کار
پاک‌کردن محل از مواد اشتعال‌زا
وقتی صحبت از محل کار و آتش می‌شود، منظور بیشتر کارگاه هایی است که در آن با مواد اشتعال‌زایی مثل روغن کار می‌کنند. طبیعی است که در چنین کارگاه‌هایی از لوازم صنعتی بسیاری استفاده می‌شود که بعد از ساعت‌ها استفاده داغ می‌شوند. بنابراین رفتار ایمن این چنین است که، در صورت ریختن مواد اشتعال‌زا، محل به سرعت پاکسازی شود و در اطراف کوره‌ها و ابزارهای شعله‌ای چنین موادی قرار نگیرد.
بازرسی روزانه کارگاه
خوب است که به صورت روزانه وسایل کار و محیط بازرسی شوند. این بازرسی باید هم پیش از شروع کار و هم بعد از پایان روز صورت گیرد. بازرسی‌های روزانه باید شامل بررسی وسایل برقی چه گرمازا و چه سرمازا و تمیزی محل از لحاظ وجود مواد آتش‌گیر باشد. بسیاری از آتش‌سوزی‌ها بعد از ساعت کاری رخ می‌دهند، بنابراین این اقدامات بسیار مهم است. همچنین درصورت حضور نگهبان، او نیز باید آموزش‌های لازم را در خصوص وقوع حریق و پیشگیری از آن ببیند.
دمای دستگاه‌ها را پایین نگهدارید
دمای دستگاه‌های صنعتی با ساعات کمی فعالیت بسیار بالا می‌رود. خوب است کارگاه‌ها مجهز به وسایل خنک‌کننده مانند چیلر باشند. چیلرها در انواع مختلف وجود دارند و از آن‌ها برای کنترل دمای محیط و دستگاه‌های صنعتی پرکار استفاده می‌شود. در صورتی که کارگاه مجهز به سیستم خنک کننده نیست، دستگاه‌ها باید به صورت مداوم بررسی شوند و چنانچه دمای آن‌ها بالاتر از حد استاندارد ایمنی باشد بهتر است کمی استراحت کنند.
بیشتر بخوانید: چگونه ایمنی ساختمان در برابر حریق را تامین کنیم؟
سخن پایانی
اکسیژن، حرارت و ماده سوختنی سه ضلع مثلث آتش هستند. برای بررسی و عمل به روش‌های پیشگیری از آتش سوزی کافی است این سه عامل هم‌زمان در کنار یکدیگر نباشند. به همین منظور نکات ایمنی بسیاری وجود دارد که عمل به آن‌ها در عین سادگی اثرات مثبتی دارد و از بروز فاجعه جلوگیری می‌کند.
مهم‌ترین نکته‌ای که دریافتیم این است که آن‌چه ما به عنوان کاربر ساختمان‌ها انجام می‌دهیم، بسیار مهم‌تر از تجهیزات پیشرفته است. چراکه آتش‌سوزی رخ نمی‌دهد مگر بر اثر بی‌دقتی، شرایط بروز آن محیا شود.
ایران پروف؛ مشاور و مجری پوشش ضد حریق ایران پروف با بهره گیری از جمعی از مهندسین آتش زبده، آماده ارائه خدمات مشاوره و اجرای پوشش‌های ضد حریق است. برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره زیر تماس حاصل فرمایید.