آتش سوزی یکی از بلایای بسیار خطرناک است که اگر به موقع مهار نشود، خسارات جبران ناپذیری به دنبال خواهد داشت. بسیار مهم است که بتوانیم در هنگام آتش سوزی بر خود مسلط باشیم و اقدامات درستی انجام دهیم. یکی از این اقدامات این است آتش سوزی را در مراحل اولیه زمانی که هنوز شعله‌ها کوچک و محدود هستند، آن‌ها را با کپسول آتش نشانی خاموش کنیم. بنابراین باید از نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی اطلاع داشته باشیم. در این مقاله خواهیم دید که کپسول آتش نشانی چند نوع دارد و چگونه باید از آن برای خاموش کردن آتش استفاده کنیم.
انواع کپسول آتش نشانی
کپسول‌های آتش نشانی با توجه به نوع ماده‌ای که درون آن‌ها است، دسته‌بندی می‌شوند. بنابراین باید از هر کدام، بسته به نیاز برای خاموش کردن کلاس خاصی از حریق استفاده شود. پس برای انتخاب کپسول آتش نشانی باید به این موضوع توجه شود که محل مورد نظر در خطر چه نوع حریقی است.
- کپسول آتش نشانی محتوی کف
وجود کف به معنی به وجود آمدن حباب است. کف این کپسول‌ها پس از خروج و قرار گرفتن در معرض هوا و آب به صورت حباب در می‌آید. حباب‌ها در فضا پخش می‌شوند و این موضوع در نهایت موجب اطفای حریق می‌شود.
- کپسول آتش نشانی محتوی پودر
پودرهایی که در این کپسول‌ها استفاده می‌شوند، ترکیبی از مواد شیمیایی مختلف هستند. قیمت ارزان این کپسول‌ها آن‌ها را در دسته انواع محبوب قرار داده است. با توجه به این که این کپسول‌ها بسته به نوع ماده شیمیایی درون آن اطفای حریق کلاس‌های A، B، C و D را پوشش می‌دهد، یکی از انواع پرکاربرد است و این نکته بسیار خوبی است.
- کپسول آتش نشانی محتوی گاز
کپسول‌های گازی عموماً از گاز co2 پر می‌شوند. از این گاز از گذشته تا کنون برای اطفای حریق استفاده شده است. نکته‌ای که در مورد گاز co2 وجود دارد، بی‌بو، غیر قابل اشتعال و غیرسمی بودن آن است. عملکرد این گاز به این ترتیب است که به دلیل وزن زیاد نسبت به هوا، سطح آتش را مانند یک لایه می‌پوشاند. به این ترتیب مثلث آتش خنثی شده و آتش خاموش می‌شود.
- کپسول آتش نشانی محتوی آب
همانطور که می‌دانید آب همیشه اولین ماده‌ای است که برای خاموش کردن آتش به آن فکر می‌کنیم. اما باید بدانیم که به جز کلاس A، آب تأثیری بر انواع دیگر آتش ندارد. همچنین این نوع کپسول برای مناطقی که دمای آن‌ها به زیر ۴ درجه سانتی گراد می‌رید، مناسب نیست. چرا که یخ زدگی می‌تواند کارایی کپسول‌های آبی را به صفر برساند.
بیشتر بخوانید : شناخت انواع و خاموش کننده‌های آن
اجزای کپسول آتش نشانی
برای استفاده از کپسول آتش نشانی، ابتدا باید بدانیم که هر کپسول از چند بخش تشکیل شده است. در این قسمت به معرفی اجزای مختلف آن می‌رسانیم.
- پین ایمنی
کپسول‌های آتش نشانی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بتوانیم به راحتی از آن‌ها استفاده کنیم، بنابراین باید چیزی به عنوان مانع وجود داشته باشد که از عملکرد بی‌موقع و اشتباه کپسول جلوگیری شود. پین ایمنی همین وظیفه را دارد.
- دسته نگهدارنده
کپسول‌های آتش نشانی وزن زیادی دارند، بنابراین باید به گونه‌ای طراحی شوند که در هنگام جابه‌جایی کمترین فشار احساس شود. دسته نگهداری برای بلند کردن و نگه داشتن کپسول تعبیه شده است.
- ضامن کپسول
ضامن همان بخشی است که با فشردن آن می‌توانید شروع به مهار حریق کنید. بنابراین می‌توان گفت عملکرد اصلی کپسول آتش نشانی، با ضامن تعریف می‌شود.
- فشارسنج
کپسول‌هایی که با پودر پر شده‌اند، دارای فشارسنج هستند. فشارسنج قادر است سه نوع اطلاعات به ما بدهد. اگر عقربه روی سبز باشد، یعنی کپسول شارژ و فشار درون آن مناسب است. اگر عقربه روی قسمت قرمز سمت چپ سبز باشد، یعنی کپسول خالی است و اگر روی قرمز در سمت راست رنگ سبز باشد، یعنی فشار بیش از اندازه نرمال است.
بیشتر بخوانید : انواع سیستم اطفاء حریق اتوماتیک و کاربرد آن‌ها
آموزش استفاده از کپسول آتش نشانی
- همیشه مطمئن باشید کپسول شارژ کافی داشته باشد. اگر چنین نیست در اسرع وقت آن را پر کنید تا اگر آتش سوزی رخ داد بتوانید از آن استفاده کنید.
- در مرحله اول، پین کپسول را بیرون بکشید تا کپسول برای انجام کار آزاد شود.
- با یک دست از قسمت دسته نگهدارنده کپسول را نگهدارید و با دست دیگر شلنگ را به سمت جایی که آتش گرفته است نگه دارید. بسیار مهم است که شلنگ را محکم و به درستی در دست بگیرید، چرا که فشار محتویات در هنگام خروج ممکن است کنترل شلنگ را از دست شما بگیرد.
- حال تنها یک کار مانده است. باید ضامن یا اهرم را فشار دهید تا محتویات به بیرون بریزند. به این ترتیب اطفای حریق صورت خواهد گرفت.
- در حین کوچک شدن شعاع آتش، باید به سمت آن حرکت کنید و شلنگ را به صورت هدفمند هدایت کنید. البته نباید زیاد به آتش نزدیک شوید، چرا که ایمنی به هر چیز دیگری اولویت دارد.
- مطمئن شوید که آتش به کلی خاموش شده باشد. حتی خاکسترهای باقی‌مانده را نیز با کپسول هدف بگیرید.
در زمان حریق چه واکنشی نشان دهیم؟
اقداماتی که در زمان آرامش و عدم وقوع آتش سوزی باشد انجام شود شامل یادگیری روش استفاده از کپسول آتش نشانی می‌شود. اما در زمان وقوع حادثه هم باید قادر به کنترل احساسات و تمرکز بر کار درست باشیم. کار درست در هنگام آتش سوزی، این است که باید شعاع آتش را تشخیص دهیم و اگر امکان آن وجود دارد، با کپسول آتش نشانی به خاموش کردن آتش بپردازید. در غیر این صورت اگر آتش بزرگ‌تر از توانایی کپسول است، باید به سرعت با مرکز آتش نشانی اطلاع دهید و هر چه سریع‌تر از محل خارج شوید.
سخن پایانی
در طریقه استفاده از کپسول آتش نشانی نکته خاصی وجود ندارد. در واقع باید هم چنین باشد، چرا که کپسول آتش نشانی از ابزارهای عمومی اطفای حریق است و همه افراد باید بتوانند به سادگی از آن استفاده کنند. آنچه اهمیت دارد این است که کپسول مناسب را تهیه کنیم و آن را در محلی درست قرار دهیم تا در مسیر خروج از محل حادثه قادر به برداشتن آن باشیم. تصمیم‌گیری نیز در زمان وقوع حادثه لازم است و افراد نباید با فکر این که می‌توانند با کپسول آتش نشانی آن را مهار کنند بیش از حد در محل بمانند. در نهایت توصیه ما این است که ایمنی را در اولویت قرار دهید و سپس در صورت امکان برای اطفای حریق اقدام کنید.
ایران پروف؛ مشاور و مجری پوشش ضد حریق ایران پروف با بهره گیری از جمعی از مهندسین آتش زبده، آماده ارائه خدمات مشاوره و اجرای پوشش‌های ضد حریق است. برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره زیر تماس حاصل فرمایید.