اعلام حریق یکی از ضروری‌ترین و واجب‌ترین موارد مورد نیاز در هر مکانی است. همانند بقیه سیستم‌ها، اعلام حریق نیز دارای استانداردهای مخصوص است که رعایت این استانداردها بسیار مهم و قابل توجه است. در این مطلب قصد داریم شما را با اصول اولیه راه اندازی این سیستم و استانداردهای اعلام حریق آشنا کنیم. باما همراه باشید.
استاندارد اعلام حریق چیست؟
اعلام حریق سیستمی است که با دتکتور حرارت، شعله، گاز و یا دود، علائم حریق را تشخیص می‌دهد و برای هشدار دادن به اعضای داخل ساختمان، از آژیر، فلاشر و یا نور استفاده می‌کند. سیستم اعلام حریق می‌تواند نقش بسیار مهمی در نجات جان افراد و جلوگیری از خسارت‌های جدی مالی ایفا کند بنابراین تمامی مراحل اعم از تهیه سیستم مناسب، طراحی و پیاده سازی سیستم اعلام حریق از اهمیت بسیار ویژه‌ای برخوردار است. اما نکته بسیار غم انگیز این است که بیش از ۹۰ درصد از سیستم‌هایی که در پروژه‌های صنعتی و یا ساختمانی راه اندازی شده در کشورمان، از استانداردهای اعلام حریق پیروی نکرده و بعد از چند ماه خاموش می‌شوند.
استاندارد اعلام حریق مجموعه قوانینی است که توسط تکنسین‌ها و کارشناسان این زمینه برای نصب و راه اندازی سیستم‌های اعلام و کنترل حریق استفاده می‌شود. بعضی از استانداردهای اعلام حریق عبارتند از:
- استاندارد UL
- استاندارد LPCB
- استاندارد NFPA
- استاندارد NFPA72
- استاندارد EVPU
- استاندارد BS5839
- استاندارد BS-EN54
سیستم اعلام حریق بسته به سیاست‌های کاری و شغلی است و وجود آن از قانون از قانون خاص کشوری پیروی نمی‌کند. اما توصیه می‌شود اگر شما صاحب کسب و کار یا شغلی هستید که با حوادث گوناگون ممکن است به آتش سوزی منجر شود، وجود یک سیستم اعلام حریق مبتنی بر استاندارد اعلام حریق می‌تواند از خسارت‌های جانی و مالی زیادی جلوگیری کند. پیروی از استانداردهای اعلام حریق بسیار مهم است چرا که وجود یک سیستم غیر اصولی علاوه بر این که کمکی به اطفای حریق نمی‌کند، باعث هزینه‌های اضافی می‌شود.
آشنایی با استانداردهای اعلام حریق
استاندارد اعلام حریق تعیین کننده این است که بین سنسورها چه فاصله‌ای باشد، پنل اصلی در کجا قرار بگیرد و یا مثلا برای این سازه یا ساختمان، چند سنسور لازم است و … .
در ادامه قصد داریم تا با برخی از استانداردهای اعلام حریق به طور اختصار، آشنا شویم.
استاندارد LPCB چیست؟
LCPB مخفف Loss Prevention Certification Board است که یک مارک تایید شده توسط موسسه تحقیقات ساختمان BRE GLOBAL می‌باشد. این مارک مخصوص محصولات صنعت ایمنی از آتش سوزی و حریق است که طبق اعلام BRE، ماموریت اصلی LPCB محافظت از جان و مال انسان‌ها و هم چنین محیط زیست بیان شده است.
LPCB یک کتاب منتشر کرده است تحت عنوان کتاب قرمز که در آن لیستی از محصولات و همین طور شرکت‌هایی را بیان کرده است که تحت تایید آن در زمینه آتش نشانی و اطفا حریق هستند. استفاده از این استاندارد اعلام حریق باید مورد آزمایش، ارزیابی و تایید رویه LPCB باشد. LPCB برای هر سیستمی که مورد تاییدش باشد، یک گواهینامه صادر می‌کند؛ که باعث می‌شود مصرف کنندگان آن با رعایت الزامات به طور اصولی و اطلاع از آیین نامه مخصوص آن، خیال آسوده‌ای داشته باشند. گواهینامه LPCB می‌تواند مزایای زیادی برای مصرف کنندگان و همین طور تولیدکنندگان صنعت ایمنی و اطفا حریق داشته باشد. به عنوان مثال:
- این استاندارد می‌تواند خطرات ناشی از رعایت نکردن اصول ایمنی در طراحی، ساخت و نصب و پیاده سازی پروژه‌ها برای کارفرمایان و مصرف کنندگان را کاهش دهد.
- خسارت‌های مالی و اقتصادی ناشی از عدم رعایت درست و اصولی مواد و مصالح ایمنی را کاهش می‌دهد.
- می‌تواند در زمان صرفه جویی کند؛ چون می‌توان در انتخاب محصول و یا خدمات مورد نظر سرعت داشت.
- محصولات دارای گواهینامه و مورد تایید LPCB در سطح جهانی دارای اعتبار قابل قبولی هستند. بنابراین می‌توان سود خوبی از فروش این محصولات کسب کرد.
بیشتر بخوانید: سیستم اطفای حریق و اعلام حریق چیست و چگونه کار می‌کند
استاندارد NFPA چیست؟
NFPA مخفف عبارت American National Fire Protection Association به معنای انجمن ملی آتش نشانی آمریکا است. این انجمن بیش از دویست سال پیش با هدف محافظت از جان و مال مردم و هم چنین بهبود کیفیت زندگی آنان بعد از آتش سوزی تاسیس شد. این انجمن یک سری اصول و آیین نامهای تعیین کرده است که با رعایت آن‌ها می‌توان خسارات ناشی از آتش سوزی و حریق را به حداقل و یا صفر رساند.
استاندارد NFPA به خاطر دربر گرفتن تمامی اصول و قوانین، به عنوان استاندارد مرجع بین سایر استانداردها شناخته می‌شود و تمامی استانداردهای اعلام حریق سعی بر این دارند که از استاندارد NFPA پیروی کنند. بنابراین لازم به توضیح نیست که چرا این استاندارد نسبت به همه استانداردها ارجحیت دارد.
استاندارد NFPA دارای توضیحات مختلفی با نامهای مختلف است که در جدول ذیل چند نمونه از آن‌ها را می‌بینیم.
فهرست استانداردهای NFPA (چندین مورد)
| نام استاندارد NFPA | توضیحات در مورد استاندارد NFPA |
| استاندارد NFPA1 | کد پیشگیری از حریق |
| استاندارد NFPA2 | دستورالعمل‌های تکنولوژی هیدروژن |
| استاندارد NFPA3 | استاندارد در خصوص تست‌های پیشگیری از حریق و سیستم ایمنی |
| استاندارد NFPA16 | استاندارد نصب برای اسپرینکلرهای فوم- آب |
| استاندارد NFPA72 | دستورالعمل‌های سیستم‌های اعلام و هشدار در هنگام حریق |
| استاندارد NFPA92 | دستورالعمل‌ها برای سیستم کنترل دود |
استاندارد NFPA72 چیست؟
استاندارد NFPA72 همان طور که گفتیم، یکی از استانداردهای اعلام حریق NFPA است که آیین نامهای با موارد زیر را شامل می‌شود.
- مکان نصب، بررسی عملکرد، تست و آزمایش و هم چنین نگهداری از سیستم‌های اعلام و اطفا حریق.
- نظارت و بررسی بر سیستم‌های اعلام و اطفا حریق.
- بررسی تجهیزات هشدار آتش سوزی و همین طور سیستم‌های ارتباطی ضروری و مولفه‌های به کار رفته در آن‌ها (ECS).
به طور کلی استاندارد NFPA72 ویژگی‌های سیستم‌های اعلام حریق را تعریف و بررسی می‌کند و آیین نامهای در خصوص اصلاح و یا به روزرسانی سیستم‌های موجود برای اطفا حریق ارائه می‌دهد.
استاندارد اعلام حریق BS –EN54 چیست؟
استاندارد BS –EN54 یا همان استاندارد اعلام حریق EN54، یک استاندارد اجباری در اروپا به حساب می‌آید که مرتبط با زمینه تشخیص آتش سوزی و اعلام حریق است. هدف این استاندارد، ایجاد یک معیار و استاندارد هماهنگ است که بتوان به وسیله آن محصولات و سیستم‌های این کار را سنجید و قابلیت اطمینان آن‌ها را تایید کرد. این استاندارد منطبق با قوانین کلی ساخت محصولات ایمنی در اتحادیه اروپا است. بر اساس این استاندارد اعلام حریق، دو گواهینامه برای محصولات صادر می‌شود.
- گواهینامه محصول که عملکرد ثابت محصول را گواهی می‌کند.
- گواهینامه FP که عملکرد محصول را تایید می‌کند.
NANDO یا «ناندو» که مخفف عبارت New Approach Notified and Designated Organisations است، پس از بررسی و تست محصول مورد نظر آن را تایید صلاحیت کرده و برای آن کد CPR صادر می‌کند. این استاندارد نه تنها در کشورهای اروپایی، بلکه در سایر کشورهایی نظیر ایران، آمریکا، کشورهای لاتین، آفریقای جنوبی و … نیز مورد تایید و استفاده است.
برد یا میزان فضای تحت پوشش دتکتور دودی محصولات تحت این استاندارد مربعی به مساحت ٨٠ متر مربع و برد آن برای دتکتور حرارتی ۳۰ متر مربع است.
استاندارد BS5839 چیست؟
این استاندارد شامل چند اصول و آیین نامه در زمینه سیستم‌های اعلام حریق و هم چنین دزدگیر ساختمان‌ها می‌شود.
استاندارد BS5839 شامل دستورالعمل‌های زیاد و فراوانی است که در ادامه چندین مورد از آن را بیان خواهیم کرد.
- هر طبقه از یک ساختمان روی یک زون مستقل و جدا قرار خواهد گرفت مگر آن که متراژ آن بیش از ۲۰۰۰ متر مربع باشد.
- در محل آشپزخانه باید از دتکتور HF استفاده شود.
- در موتورخانه و هم چنین آسانسورها قرارگیری و نصب دتکتور دودی و حرارتی ضروری و اجباری است.
- دتکتور سقف حیاط خلوت و یا خرپشته و موتورخانه و همین طور آسانسورها باید دارای یک زون مستقل باشند.
- در پارکینگ استفاده از دتکتور HR واجب و ضروری است.
- و …
سخن آخر
همه استانداردهای اعلام حریق از این قانون و دستورالعمل مرجع استفاده و پیروی می‌کنند. با وجود این که قرارگیری سیستم‌های اعلام و اطفای حریق جزء قوانین کشوری نیست، اما تعبیه آن در ساختمان می‌تواند از بسیاری از خطرات جانی و مالی مثل خطرات ناشی از سوختگی انسان‌ها، وسایل منازل و … جلوگیری کند. برای مشاغلی که خطر آتش سوزی حتی به میزان خیلی کم وجود دارد، توصیه و تاکید می‌شوده از دستگاه‌های اعلام و اطفای حریق مطابق با استانداردهای اصلی اعلام حریق حتما استفاده شود.
ایران پروف؛ مشاور و مجری پوشش ضد حریق ایران پروف با بهره گیری از جمعی از مهندسین آتش زبده، آماده ارائه خدمات مشاوره و اجرای پوشش‌های ضد حریق است. برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره زیر تماس حاصل فرمایید.